"No Design to Waste". Over plastic, oceanen en design

“Een flinke wake-up call”, “speels maar indringend verrijkt met een flinke portie hoopvol design”, “Uiteraard kan de vormgeving van deze tentoonstelling niet anders dan ecologisch verantwoord zijn”. Het zijn maar enkele zinnen uit de vele reviews over de nieuwste tentoonstelling van het Gentse design museum ‘No design to waste’.

Dat deze tentoonstelling voor sommigen een flinke wake-up call is, daar kan ik nog inkomen. Maar hoopvol design en ecologisch verantwoorde vormgeving? Misschien bezocht ik een andere tentoonstelling in dat design museum, maar ik bleef vooral op m’n honger zitten…

Laat me beginnen met een positieve noot over ‘Out to the sea? The Plastic Garbage Project’. De vervuiling van de oceanen is een vaak genegeerd en prangend probleem. De inkomhal van de tentoonstelling en de schokkende beelden zijn dus voor sommigen waarschijnlijk een pijnlijke ontmoeting met de gevolgen van hun consumptiegedrag. Dat de directeur van het museum bij de opening feestelijk vermeldde dat een derde van het plastic in de inkomhal uit de oceaan in de buurt van Hawaï kwam deed vreemd genoeg bij niemand vragen rijzen over nutteloos transport.

Hoewel het gebruikte beeldmateriaal zeker niet nieuw te noemen is, was de context-schets best geslaagd. Maar voor het schetsen van een problematiek kom ik niet naar een designmuseum. Design gaat over het vertalen van problemen (al dan niet maatschappelijk) naar oplossingen, vaak in de vorm van producten hoewel dat niet hoeft.

En wat betreft oplossingen was er weinig hoopvols te ontdekken. Het merendeel van de producten die getoond werden, waren vaak niet meer dan dezelfde producten al dan niet mooier vormgegeven. Het plastic dat gebruikt werd mocht dan wel uit de zee komen, binnen een jaar of 3 ligt het er wel weer in.

Het probleem zit ‘em hier: zolang je een product bekijkt als een op zich staand element is het onmogelijk om tot echte duurzaamheid te komen. Het woord businessmodel kwam ik, net zoals eigenaarschap of verkoopsmodel nergens tegen in de tentoonstelling. Toegegeven, er was 1 tafel met een prentje over circulaire economie en eentje over cradle2cradle.

Wie na de tentoonstelling in de shop nog een aandenken wil kopen kan misschien gaan voor een t-shirt met als slogan “Waste is just design gone wrong”, de opbrengst gaat integraal naar the ocean cleanup. Hoewel ik niet navroeg waar de oorsprong van dat katoen ligt, moet je er wel bijnemen dat de kans reëel is dat je met je bijdrage het aralmeer een stukje verder doet krimpen. Het is dan geen oceaan, maar er valt toch ook iets over te zeggen.