Afval wordt grondstof. Better Future Factory onderzoekt wat je kan doen met plastics

Better Future Factory verkent de mogelijkheden om van plastic afval de grondstoffen voor nieuwe producten te maken.

Afval wordt grondstof. Better Future Factory onderzoekt wat je kan doen met plastics
© Tijs Vervecken

In een hoog, art nouveau-pand in Delfshaven, Rotterdam, is de Impact Hub 010 gevestigd. Het statige gebouw herbergt flexplekken, vergaderruimtes, een eetzaal, kantoorruimtes en een binnentuin. De plek is een vrijhaven voor innovatie, een knooppunt voor jonge ondernemers en vernieuwers.

Op de eerste verdieping van het gebouw huist Better Future Factory, een studio voor duurzame innovaties. Waar ze het beste in zijn, is nieuwe manieren zoeken om met plastic afval om te gaan.

Lowlands

Het begon zo’n vier jaar geleden, toen de oprichters van Better Future Factory nog studeerden - Industrieel Ontwerp aan de TUDelft - en het Flevolandse Lowlands-festival samen met de universiteit een project had opgezet om iets te doen aan de afvalberg van het festival.

Casper van der Meer: ‘Het was een uitermate snood plannetje. In die tijd maakte ik, samen met Gaspard Bos en Bart Bleijerveld deel uit van makerscollectief Reiger+Studio. TUDelft had ons gevraagd om ‘iets innovatiefs te bedenken voor het afval op het festival’. Dezelfde vraag hadden ze - zonder ons op de hoogte te brengen - eveneens gesteld aan Jonas Martens, die er net was afgestudeerd en met architecte Laura Klaus een ontwerpstudio had opgestart, Better Future Factory’

‘Even voor we het project moesten indienen, kwamen we er achter dat TUDelft op twee paarden wedde. Samen met Better Future Factory hebben we toen een voorstel uitgewerkt, dat op Lowlands een groot succes zou worden.’

‘De basis van ons idee was een shredder, een versnipperaar,’ vertelt Casper. Zo’n machine wordt vandaag gebruikt om papier te versnipperen, of om op grote schaal afval te verkleinen - van autowrakken over hout tot tractorbanden. ‘We ontwierpen een shredder op maat van petflessen en plastic bekertjes. Daaraan maakten we een zwengel vast. Ons ontwerp werd aangedreven door spierkracht.’

‘We maakten ook een verwarmingselement - een extrusiemachine - die de plastic snippers die uit de shredder kwamen, kon omsmelten tot lange draden plastic,’ legt Casper uit. ‘Dat werd de voeding - het filament - voor onze 3D-printer. Festivalgangers kwamen bij ons toe met een stapel bekers en vertrokken even later met een 3D-geprinte ring. Het was een simpel idee, maar het weekte ongelooflijk positieve reacties los.’

© Tijs Vervecken

Perpetual Plastic

‘Na Lowlands pikte de media ons verhaal op. En we werden overstelpt met aanvragen om de installatie op andere evenementen op te zetten. Het was een logische keuze om een bedrijfje op te richten, dat werd Perpetual Plastic Project.’

Perpetual Plastic Project is gespecialiseerd in kennisdelen en educatie, het doel is om een groot publiek bewust te maken van de impact van plastic afval en de mogelijkheden van het materiaal. Met een interactieve recyclage-installatie voor jong en oud wordt plastic afval ter plekke omgezet in filament. Onze 3D-printers produceren dan ter plekke nieuwe producten - meestal juwelen.’

Better Future Factory

De schoot waaruit Perpetual Plastic Project is ontstaan, is Better Future Factory. De overkoepelende organisatie groeide geleidelijk aan.

Casper: ‘De samenwerking op Lowlands smaakte naar meer, en we besloten samen te blijven werken en de naam Better Future Factory te behouden. De eerste werknemers die we tewerk stelden, werkten voor Perpetual Plastic Project. Maar al snel konden we onszelf ook tewerk stellen in Better Future Factory - eerst een halve dag per week, dan een dag, enzovoort. Nu werken we bijna allemaal voltijds - enkel ik geef één dag per week les aan TUDelft.’

‘Met Better Future Factory verdiepen we ons in plastics - wat kan je ermee doen, welke types plastics bruikbaar zijn, welke nieuwe toepassingen kunnen we bedenken. Enfin, een echte ontwerpstudio waar we ondertussen al heel wat expertise opbouwden. We worden regelmatig gevraagd om in het buitenland te komen spreken over de mogelijkheden van plastic - deze maand reisden Jonas en Laura naar Mexico en ging ik spreken in Berlijn.’

De ontwerpstudio houdt zich bezig met groene, duurzame producten en processen. Er zijn vandaag tien medewerkers in dienst. De vier oprichters zijn Casper, Jonas, Laura en Bart. De ploeg bestaat uit industrieel ontwerpers, architecten, een klusjesman, stagiairs en een marketeer.

© Tijs Vervecken

Sprite en koelkasten

‘Als ontwerpstudio heeft Better Future Factory niet zo’n stabiele inkomsten - luwe en intense periodes wisselen elkaar af,’ vertelt Casper. ‘Om toch stabielere inkomsten te genereren, besloten we in 2013 om Refil op te starten, een bedrijfje dat filamenten maakt van uiteenlopende types plastic - zwart van autodashboards, groen van Spriteflessen, wit van koelkastinterieurs, blauw van Spaflessen.’

‘3D-printen is een vrij nieuwe technologie,” vertelt Casper. “Er bestaat weinig regelgeving rond. Er zijn bijvoorbeeld geen kwaliteitseisen waaraan de plastics die je als printervoeding gebruikt, moeten voldoen. Dat heeft als gevolg dat je als bedrijf zelf de verantwoordelijkheid draagt over de kwaliteit van je filamenten - of er giftige stoffen vrij komen bij het printen, of de plastics niet vervormen, enzovoort.’

‘We willen bij Refil ook echt die verantwoordelijkheid nemen,” gaat Casper verder. “Daarom gebruiken de expertise die we afgelopen jaren hebben opgebouwd om de kwaliteit van onze plastics te verzekeren. We gebruiken dan ook enkel traceerbare materialen - gecertificeerd met het REACH en RoHS-label - waardoor je de herkomst van alle plastics kan nagaan.’

© Tijs Vervecken

New Marble

Casper: ‘Onlangs nodigde een bedrijf ons uit om in Angola, op een scheepswerf, een installatie op te zetten om het plastic afval daar te recycleren - zoals we dat doen met Perpetual Plastic. Maar toen we op locatie gingen kijken, zagen we dat er niet genoeg reparatie-onderdelen of expertise beschikbaar waren. Die zijn nodig om bij een defecte installatie weer gemakkelijk herop te kunnen starten.’

‘We zetten het op een denken. Daarop ontwierpen we een nieuw product op basis van plastic afval, dat gemakkelijk op de scheepswerf gemaakt kon worden. Met speciale mallen zochten we uit hoe we pet-plastics konden omsmelten tot hoogwaardige tegeltjes. Het resultaat van onze zoektocht zijn wandtegels. De tegeltjes zijn erg gebruiksvriendelijk, ze zijn makkelijk op maat te zagen en te verlijmen.’

‘We noemden het project New Marble, een verwijzing naar de marmeraders die door de tegels lijken te lopen. New Marble is nu in opstartfase in Nederland, we werken nu samen met drie sociale werkplaatsen en gebruiken de afvalstromen van Amsterdam Arena, de Ziggo Dome en Heineken Music Hall. Binnenkort gaat het product de markt op.’

Make love to the system

‘Met Better Future Factory proberen we grondstoffen steeds opnieuw te gebruiken, zonder dat die ooit op de afvalberg terechtkomen - dit heet circulaire economie. De manier waarop we dat doen, is minder belangrijk voor ons dan dat we het werkelijk doén,’ vertelt Casper. ‘In het verleden stonden we met Perpetual Plastic op een evenement van Greenpeace, maar ook van Shell. We maakten voor Disney een grote Donald Duck uit gerecycleerd plastic.’

© Tijs Vervecken

‘Weet je,’ vervolgt Casper, ‘we geloven niet dat we echt impact kunnen hebben door aan de zijlijn te staan. Ons motto is “make love to the system”. Door deel uit te maken van de reële economie - die vaak vervuilend is, en op veel vlakken niet overeenkomt met waar we in geloven - kunnen we het systeem misschien wél een duwtje richting circulaire economie geven.’

De jonge wolven van Better Future Factory onderzoeken hoe het gebruik van plastics omgebogen kan worden - van vervuilend afval tot grondstof voor allerlei producten. Ze laten zien dat een duurzame aanpak, behalve goed voor het milieu, ook commercieel interessant kan zijn. En daarmee hopen ze ook andere productontwikkelaars te inspireren.

De innovatieve manieren van plasticverwerking die de toekomstfabriek hebben ontwikkeld, hopen ze snel op grote schaal in voege te zien. ‘Het zou fantastisch zijn moesten winkels binnenkort gevuld zijn met slimme, duurzame producten, met zo’n laag mogelijke impact op het milieu,’ zegt Casper. ‘Maar misschien willen we, nog het liefst van al, dat die verschuiving zich ongemerkt voltrekt.’

Dit artikel van Isabelle Vanhoutte verscheen eerder op haar website Kleine Revolutie.