Waarom transporteren we water met vrachtwagens als we waterleidingen hebben?

Een investment banker zegde me ooit al lachend: "Je moet investeren in aandelen van (een bekende biergigant) want wat die doen is supersimpel: water met een smaakske." Nu, vele jaren later, blijven die woorden me bij maar om een andere reden. We verbrassen zoveel energie en middelen om enkel water te transporteren terwijl we een perfect, gespecialiseerd systeem hebben om dat te doen: waterleidingen en rioleringen.

Over flessenwater is natuurlijk al heel veel gezegd maar wat je moet onthouden is dit: leidingwater is gezonder, goedkoper, meer milieuverantwoord, lest als niets anders je dorst en wordt ontzettend goed gecontroleerd. Terwijl flessenwater, eens geopend, een haard van (vaak stinkende) bacteriën wordt, als je ze niet bewaart tegen het vriespunt.

Neem het feitje dat je tweemaal zoveel water nodig hebt om de plastic fles te produceren dan het water dat je er in kan stoppen. Wuk? Met elke fles water verspil je zo drie porties. In tijden van toennemende waterschaarste is dat wat jammer. Als je wil weten of er nog rek op ons dolgedraaid systeem zit, kijk dan naar hoe we met water omgaan.

Ook gefopt door reclame

C'est fou! Ja. Krankzinnig eerder. We zijn allemaal gefopt door de reclame en de ideeën van kwaliteit, gezondheid en klasse in de vorm van een flesje water. Allemaal deep fake. Ik heb me ook vele jaren laten foppen, hoor. De oplossing is nochtans eenvoudig: zet de kraan open.

We zijn allemaal gefopt door de reclame en de ideeën van kwaliteit, gezondheid en klasse in de vorm van een flesje water. Allemaal deep fake.

Sommige mensen vinden leidingwater niet lekker. Da's waar. Niet overal is water van de kraan even lekker. Ik raad actieve kool aan. Als je water daarmee filtert (er bestaan ook houtskool stokjes die je gewoon in je hervulbare fles of karaf gooit, en ze zuiveren en her-mineraliseren het water dan), zijn die onaangename geuren en smaken snel weg.

Je kan zelf verder gaan en leidingwater hip en trendy maken, waar een bedrijf als Robinetto (met de kundige steun van Colruyt) op inzet. Ik heb er hen al eens naar gevraagd en een coole watertap met plat en spuit, gekoeld en op kamertemperatuur, geïnstalleerd in je keuken, kost zo om en bij de €2.000. Aan u om uit te maken of getapt, gekoeld, bruisend geluk iets voor jou is. Eerlijk? Ik overweeg dat echt. Alles liever dan met bakken water zeulen.

Tot in Evian

Maar eigenlijk wilde ik vooral stilstaan bij het feit dat we zoveel water op vrachtwagens laden, terwijl dat niet nodig is. Neem gewoon drinkwater. In België hebben we in het jaar 2021 allemaal samen 1,2 miljard liter flessenwater geconsumeerd. Als we nu voor de fun aannemen dat het om 700.000 flessen en flesjes gaat en dat een fles gemiddeld 8 cm breed is. Als je al die flessen naast elkaar zet kan je een rijtje maken van Brussel tot Évian-les-Bains in de Haute Savoie. Ieder jaar opnieuw. Plastic en glas, met water erin.

Uit het vijfde studiejaar herinner ik me dat 1 liter water precies 1kg weegt. We hebben het dus over 1,2 miljoen ton water dat we jaarlijks kilometers rondzeulen met camions, camionettes en auto's naar horeca en thuis. Je hebt minimum 24.000 vrachtwagens, van het grootst toegelaten type in België, nodig om dat flessenwater te vervoeren (in de realiteit zijn het er veel meer). Ze doorkuisen het land naar depots waar ze worden verdeeld voor de retail en drankenhandelaars, met clarks en robots in de magazijnen heen en weer geschlept, om dan hun weg te vervolgen richting winkels, supermarkten, en horeca. Vandaar wordt dat water nog eens overgeladen voor particulieren en bedrijven etc.

We hebben in België 24.000 vijftigtonners nodig om al dat water te vervoeren (gerekend zonder verpakking). Dit is een kans om die van de weg te halen.

Eén fles wordt niet 1 keer vervoerd, maar vier, vijf, zes keren en meer.

De logistiekelingen torsen niet alleen het water zelf maar ook de verpakkingen want die wegen ook, nou ja, een pak. Bij een glazen fles is dat al gauw een halve kg. Wat een megalomane verspilling voor iets dat uit je kraan valt.

Misschien is het eens tijd dat de horeca verplicht wordt om naast hun biertap een watertap te plaatsen.

Smaakske

Er zijn nog tal van andere dranken die voor het grootste deel uit water bestaan. Denk aan allerhande frisdranken en, onze investment banker indachtig, zelfs bier en alle aanverwanten. Allemaal water met een smaakske. Is er geen oplossing om het water thuis toe te voegen? Misschien niet bij alles, maar bij heel veel toepassingen wel.

Denk ook eens aan tal van detergenten, douche gels en shampoos. Een pak van die zaken bevat één of andere vorm van water. Die dingen zijn dus per definitie vloeibaar en moeten daarom ook veel beter worden verpakt dan droge materialen. Alweer enorm veel kansen op verbetering, een grote kans op het verminderen van het transport van het element water.

Wat als we die glanzende waterflessen recupereren en hervullen en er statiegeld op vragen? Voor alle waterige zaken is dat suboptimaal.

#Refillution

Ecover heeft mijn leven positief veranderd. Door Ecover ben ik gaan geloven dat alle spullen die je in de supermarkt vindt, ook duurzaam kunnen worden gemaakt. Ecover is een echte pionier en ik ben al jaren fan van wat ze doen. Aan mij hebben zij een trouwe klant. Een tijdje geleden kreeg ik een nieuwsbrief van hen waarin ze het hadden over hun #Refillution.

Hervullen en hergebruiken van verpakkingen, zoals de grote plastic flessen van Ecover, is een goed idee. Doe maar vollen bak aan #refill- en #statiegeldolutions. Ik ben er helemaal voor. Maar...

Doe maar vollen bak aan #refill- en #statiegeldolutions. Ik ben er helemaal voor. Maar...

Bij Ecover ben ik toch een tikkeltje teleurgesteld. Ten eerste vind je die refill stations amper. En als je ze al vindt, dan hebben ze slechts een beperkt deel van het gamma. Ten tweede moet Ecover, als echte pionier, toch ook de volgende horde durven nemen: haal het water er uit, stop met die verpakkingen en hun hele complexe logistieke keten en maak je actieve schoonmaakstof zo geconcentreerd, compact en licht mogelijk.

Bruistabletje

Er is een heel straf Belgisch bedrijfje dat niet alleen het water uit de detergenten haalt maar de vaste stof ook nog eens weet te reduceren tot een mini-bruistabletje: yokuu.

Het bruistabletje, dat enkele luttele grammetjes weegt, stop je in leidingwater en je kan beginnen poetsen. Hun hele verhaal laat ik je graag zelf ontdekken. Het is een opmerkelijke innovatie met tal van voordelen. We hebben het zelf getest en het werkt echt. (Ik had hen graag gesproken hierover maar jammer genoeg hadden ze geen tijd, want een start-up en dus veel brandjes te blussen.) Er zijn nog tal van voorbeelden te geven, zoals shampoo in harde zeepvorm.

Innovatie is vaak: iets wegnemen, in dit geval water en harde verpakkingen.

Stop met water in vrachtwagens te transporteren wanneer dat niet nodig is

We moeten niet enkel producten een tikkeltje beter maken. We moeten radicaal anders durven denken. Kleine revoluties ontketenen in hoe we denken en kijken. Water transporteren op camions zou enkel uitzonderlijk moeten gebeuren. We moeten meer gaan nadenken hoe we lokaal water opvangen, gebruiken, zuiveren. Maar laten we ook al gewoon beginnen met wat we nu meteen kunnen doen: leidingwater beter benutten en er doodgewoon dagelijks van drinken. Santé.