Ook bij ESG opletten voor de opgewarmde nonsens

ESG staat voor Environmental, Social en Governance (Milieu, Maatschappij en Governance) en verwijst naar de drie centrale pijlers in het meten van duurzame bedrijfsvoering. De voorloper van de ESG was de Triple Bottom Line: People, Planet and Profit (PPP). Duurzame bedrijven moeten dus de aandacht gelijk verdelen over die verschillende domeinen en niet enkel op de profit, of, nog enger, de shareholder value.

De ESG's worden een handig middel om fondsen samen te stellen die hoog scoren op de drie niveau's. Wat investeerders toelaat om hun aandacht naar die betere sociale en ecologische scores, naast de financiële prestaties van de bedrijven die in zo'n fondsen worden gebundeld. De markt voor die fondsen is aan het boomen. Investeerders die toekomstgericht willen investeren, zien het duidelijk als een leiddraad voor hun handelen.

Probleempje dat het magazine Quartz recent opdiepte, is dat de invulling van wat ESG precies betekent nogal varieert. Zo wordt met de gewichten die aan de drie pijlers van ESG worden gegeven nogal gegoocheld. Ze baseren zich daarvoor op een analyse van Jordan Waldrep van TrueMark Investments.

De tabel hieronder verklaart het één en ander. De balkjes tonen de koolstofintensiteit — dus niet goed voor het klimaat.  In roos zie je de koolstofintesiteit van de S&P 500 of de index van 500 grootste Amerikaanse bedrijven, inclusief de grootste vervuilers. De tweede roze balk is een soort benchmark en toont de CO2-intensiteit van de S&P 500 zonder de 5 slechtst presterende bedrijven per sector op vlak van ESG.

Vaststelling: sommige van de zogenaamde ESG fondsen scoren op vlak van koolstofintensiteit een pak slechter dan die benchmark. "That says that they're not really trying", klonk het puntig bij Waldrep.

De reden blijkt een slechte balans in de gewichten die aan de drie pijlers worden toegekend. Het Governance-luik weegt vaak te zwaar door ten opzichte van de twee andere pijlers Environment and Social. Bijstellen kan dus.

Washy-washy

Het is dus met ESG een beetje zoals met de klassieke greenwashing van bedrijven die met alle middelen beweren dat ze groen en sociaal zijn, maar geen sikkepit wijzigen in hun beleid. Al is het subtieler.  

De hele nieuwe sector is zeker niet wars van cynisme. Zo is er het Indische tabaksreus ITC die nu volop inzet op ESG ter promotie van "responsible capitalism". Dat meldden zij aan de Financial Times. Dat jaarlijks meer dan een miljoen Indiërs sterven aan de gevolgen van tabak, lijkt hen niet te deren. En ze krijgen er zelfs nog goeie ESG-ratings voor ook.

Het is dus opletten geblazen. Maar wat toch bemoedigend is, is dat ze zich zelfs bij tabaksbedrijven de moeite getroosten. Ze willen niet ge-blacklist worden. En dat is dan misschien wel weer een hoopvol signaal om ESG als werkprincipe voorop te blijven stellen. Met goede standaarden en controles, ook op de ratings, kan ESG zorgen voor meer transparantie die de investeerders duidelijk wensen.

Robuust

Groen en sociaal zijn kost te veel, hoor je bedrijfsleiders al jaren luidop denken. De bedrijfsvoering enten op de drie stevige pijlers Environmental, Social en Governance is nochtans de logica zelve. Tenminste als je mikt op een robuust functionerend bedrijf dat waarde creëert op de lange termijn. Mik je enkel op de korte termijn, de eerder gelimiteerde doelen zoals shareholder value, de extravagante bonussen voor de bedrijfsleiders, dan wacht op de langere duur toch de zeis. Er is gewoon geen toekomst voor activiteiten die geen duurzame strategie nastreven. Ik zei het al: dat is enkel logica.

Hoe je van koers verandert, kan je lezen in Net Positive van Paul Polman en Andrew Winston. De titel van het eerste hoofdstuk van dat boek luidt trouwens "You break the world, you own it". Daar is bij ons een bedrijf als pakweg 3M al even mee zoet. Laten we tegelijk hopen dat ook onze overheden de nodige moed aan de dag leggen in dit soort gruwelijke vervuilingsdossiers uit het verleden. Want met enkel ESG gekoppeld aan zelfregulering bij de industrie, mag men niet al te veel verwachten.