Naar een 21ste eeuws model voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is een term die enorm vaak om marketingredenen gebruikt, maar zeer zelden echt toegepast wordt.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is een term die (net zoals termen als duurzaamheid, transitie en innovatie) enorm vaak om marketingredenen gebruikt, maar zeer zelden echt toegepast wordt. Hoe kunnen we tot een performanter model komen, zonder de klassieke pijlers planet-people-profit achterwege te laten?
Het 3P-model (Planet, People, Profit) is waarschijnlijk het allereerste model dat je tegenkomt als je je een beetje inwerkt in duurzaamheid. Het doel van dit model is om verschillende waarden, normen en criteria binnen economische, sociale en ecologische context te valoriseren en meten.
Concreet betekent dit dat een maatschappelijk verantwoorde onderneming in zijn doelstelling naast economische doelstellingen ook oog moet hebben voor de planeet en samenleving, en in het beste geval deze drie pijlers als gelijken behandelt.
Relevantie van 3P in de 21e eeuw
In het begin van de jaren 80, toen het model geïntroduceerd werd, was dit model nog erg radicaal. Sociale verantwoordelijkheid van bedrijven werd vaak genegeerd, en ecologische problemen waren, als ze al erkend werden, een politieke bezigheid.
Het introduceren van een model waar naast winst creëren ook ecologische en sociale doelstellingen vervat zaten, zorgden voor een belangrijke verandering in verantwoordelijkheidszin van veel ondernemingen.
Waar in de jaren 80 dit model nog revolutionair was, is dit tegenwoordig vaak niet meer dan een holle term. Als we de missie, visie, strategie, doelstellingen, core beliefs of een andere nietszeggende term van ondernemingen mogen geloven, houdt tegenwoordig elk bedrijf rekening met sociale en ecologische aspecten. Deze nieuwe waarden zijn echter bijna steeds gedreven vanuit regelgeving of kostenaspect. Zelfs ondernemingen die het écht goed menen komen vaak niet verder dan vage doelstellingen.
Een belangrijke reden waarom het 3P-model faalt is omdat het gestoeld is op de veronderstelling dat onze economie gelijk staat aan de planeet of de samenleving. Deze veronderstelling is niet alleen fout, ze ligt ook mee aan de basis van tal van sociale en ecologische uitdagingen.
Bijsturing van het 3P-model
Het 3P-model is uiteraard niet volledig af te schrijven. Het definiëren van 3 grote pijlers binnen een economisch systeem was revolutionair en is nog steeds een belangrijk uitgangspunt voor nagenoeg elke theorie rond duurzame economie. Waar het model echter wel bijgestuurd kan worden is de correlatie tussen de verschillende pijlers_
De eerste pijler die we bekijken is die van de planeet. Hiermee wordt zowel de fysieke planeet, alle flora en fauna als het concept leefmilieu mee bedoeld.
Zonder onze planeet, biodiversiteit en grondstoffen kunnen we niet leven (net zoals elk ander wezen op de planeet). Onze biosfeer leefbaar houden is dan ook geen streefdoel, het is een vereiste. Het is dat of uitsterven.
De mens is een kuddedier en heeft zich door de eeuwen heen steeds gemanifesteerd als samenleving. Het doel van een samenleving is gemeenschappelijk de overlevingsstrijd te overstijgen en tijd vrij te maken voor culturele ontplooiing.
Om dit doel te bereiken, is elke samenleving afhankelijk van hoe ze omgaan met de grondstoffen en middelen binnen hun bereik.
De manier waarop een samenleving omgaat met de grondstoffen en middelen geleverd door de planeet, is via een economisch systeem.
Zonder samenleving is er ook geen sprake van een economie. Om die reden kunnen we, net zoals we de samenleving ondergeschikt stellen aan het leefmilieu, ook de economie ondergeschikt maken van de samenleving.
Dit geeft volgend model als herwerking van het 3P-model:
Dit model, waarin de planeet de economie ondersteunt om de samenleving tot een hoger welzijns-niveau te brengen, zonder daarbij uit het oog te verliezen hoe deze pijlers zich tot elkaar verhouden, is een model dat échte duurzaamheid kan bewerkstelligen.