Koken op schonere energie: “Wereldwijd mogelijk mits kleine investering”
Wereldwijd kookt bijna een op de drie mensen nog boven open vuur, met alle gevolgen van dien voor de luchtkwaliteit en hun gezondheid. Met wat goede wil en beperkte investeringen kan dit euvel nog dit decennium worden verholpen, stelt het Internationaal Energie Agentschap (IEA).
Miljoenen mensen koken nog op aftandse fornuizen of boven open vuren, maar dat kan snel verleden tijd zijn. Daar is slechts een relatief bescheiden bedrag aan investeringen voor nodig, concludeert een nieuw IEA-rapport in samenwerking met de African Development Bank Group.
Het rapport, A Vision for Clean Cooking Access for All, formuleert een praktisch stappenplan dat ertoe kan leiden dat in 2030 elk gezin wereldwijd op een schone manier kookt.
Vrouwen eerste slachtoffers
Vandaag zijn nog steeds 2,3 miljard mensen afhankelijk van brandhout, kolen, landbouwafval of dierlijke mest voor brandstof om hun maaltijden te bereiden. De verbranding ervan veroorzaakt schadelijke rook. Die luchtvervuiling veroorzaakt 3,7 miljoen vroegtijdige sterfgevallen per jaar en is daarmee wereldwijd de op twee na belangrijkste oorzaak van vroegtijdige sterfte.
Vrouwen vormen vaak de eerste slachtoffers van deze vorm van luchtvervuiling. Maar ook indirect is het een aanslag op hun welzijn: de rudimentaire manier van koken vergt immers eerst het verzamelen van brandstof en het aanhouden van het vuur, een taak die gemiddeld vijf uur per dag in beslag neemt. Dat weerhoudt veel vrouwen ervan om onderwijs te volgen, werk te zoeken of een eigen bedrijf te starten, wat hen financieel onafhankelijk zou maken.
Politieke agenda
“Schoon koken is een onderwerp dat zelden de krantenkoppen haalt of op de politieke agenda komt”, zegt Fatih Birol, uitvoerend directeur van het IEA. “En toch is het een hoeksteen van de wereldwijde inspanningen om de toegang tot energie, gendergelijkheid, economische ontwikkeling en menselijke waardigheid te verbeteren.”
“Dit rapport toont aan dat het een investering vergt van 8 miljard dollar per jaar tot 2030. Dit is slechts een fractie van wat er jaarlijks wereldwijd wordt gespendeerd aan energie”, zegt Birol. “Het is dus haalbaar.”
Naast de gezondheidsrisico’s leidt koken op open vuur ook tot uitstoot van broeikasgassen en tot ontbossing. Voor het sprokkelen van hout en de aanmaak van houtskool sneuvelt er elk jaar bosgebied zo groot als Ierland.
Gratis fornuizen
De laatste tien jaar is de vooruitgang, zoals beschreven in SDG 7, het zevende duurzame ontwikkelingsdoel van de Verenigde Naties dat schoon koken voor iedereen mogelijk wil maken, te traag verlopen om de doelstelling ook werkelijk te halen tegen 2030.
Sinds 2010 hebben China, Indonesië en India hun aantal inwoners dat nog kookt op open vuur wel kunnen halveren. Die resultaten zijn het gevolg van het op grote schaal uitdelen van gratis fornuizen en het verstrekken van gesubsidieerde (schone) brandstof. Maar in dezelfde periode steeg het aantal Afrikanen dat op een niet-duurzame manier de maaltijden bereidt.
Met de huidige voortgang en het huidige beleid zullen de meeste Afrikaanse landen naar verwachting tegen 2050 nog steeds geen volledige toegang tot schoon koken hebben, stelt het IEA.
Nobel doel
“Dit heeft een negatieve invloed op de volksgezondheid, houdt ontbossing in stand en verhoogt de uitstoot van broeikasgassen”, zegt president Akinwumi Adesina van de African Development Bank Group. “De universele toegang tot moderne energie is noodzakelijk en vereist een baanbrekende aanpak. Ik heb vertrouwen dat de inzichten in dit rapport enorm zullen helpen om dit nobele doel te behalen.”
Om SDG 7 te halen zullen er vanaf nu tot in 2030 elk jaar bijna 300 miljoen mensen toegang moeten krijgen tot schone manieren van koken. Vooral in Afrika ten zuiden van de Sahara zijn er nog veel inspanningen nodig.
BRON: IPS