"Hernieuwbaar vervangt duur gas, in plaats van meer vervuilende steenkool"

De afbouw van emissies in de EU-27 is off track

"Hernieuwbaar vervangt duur gas, in plaats van meer vervuilende steenkool"
Photo by Sander Weeteling / Unsplash

Ember, een denktank voor klimaat en energie gevestigd in Londen, slaat alarm. In haar rapport "European Electricity Review 2022" waarschuwt de groep voor een pervers effect van de huidige energiecrisis.

De extra capaciteit in hernieuwbare energie die wordt gecreëerd, vervangt de laatste twee jaar vooral duur gas in plaats van wat de prioriteit in de reductie van emissies hoort te zijn: de versnelde afbouw van het gebruik van steenkool. Daarmee geraakt de doelstelling van het doen dalen van de emissies off track.

Renewables replacing gas
© EMBER

Charles Moore, auteur van het rapport, gaf gisteren toelichting bij het rapport. Hij maakt zich zorgen over het uitfaseren van steenkool in de EU-27 en vermoedt dat dit langer in beslag zal nemen dan wordt aangenomen. Vooral Polen en Ierland kenden een sterke groei van de steenkoolenergie.

Renewables mainly replaced gas since 2019
© EMBER

Lof

Lof was er voor Zweden, Spanje, Griekenland en Nederland die de grootste toenames in hernieuwbare energie realiseerden. In de tweede helft van 2021 was de productie van wind- en zonne-energie, op september na, steevast hoger dan in vorige jaren. Polen en Italië kunnen beter, stelt Ember. In Bulgarije, Tsjechië en Roemenië lijkt het echte werk nog te moeten beginnen.

Nucleair

Nucleaire energie wordt structureel afgebouwd. Wat betekent dat winsten in hernieuwbare energie dienen om die afname te compenseren wat een rem zet op het afbouwen van de emissies. Charles Moore gaf dan ook aan geen heil te zien in de vervanging van nucleair door gas in België met het oog op het verminderen van de emissies door fossiele brandstoffen. Wat op zich genomen een volstrekt logische redenering is. (Moore had ook nog een woordje voor politici die de energiecirsis proberen af te wenden op de hogere "carbon prices", dat was volgens hem een "Distraction" van het grootste probleem, namelijk de hoge gasprijzen.)

Gasprijs niet ontkennen

Moore maant aan de crisis ernstig te nemen. De gasprijzen zullen volgens hem nog twee jaar hoog blijven en mogelijk zelfs langer. Wat voorstellen om gas als transitie-energie te blijven zien, op losse schroeven zet. De hernieuwbare energiebronnen worden er maar competitiever door. De overheden, ook in België, moeten de obstakels voor de snellere ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen, wegruimen, aldus Moore.

Moore ziet een robuust systeem van carbon pricing als noodzakelijk om de groene innovatie te versterken. Zo'n betrouwbaar systeem kan de weg vrijmaken voor al de andere zaken die noodzakelijk zijn om ons te bevrijden van de fossiele brandstoffen: op slage, een sterkere grid en de innovatie met waterkracht.

Fossiele subsidies

Eén middel om bij te sturen, dringt zich op: schaf de subsidies voor fossiele brandstoffen af. Alweer scoort België hier bij de slechtste van de Europese klas, getuige een rapport van de Europese Rekenkamer.

Jammer genoeg lijkt de mini tax shift van de federale regering eerder op een omgekeerde beweging: meer subsidies voor hetzelfde, inclusief fossiel dus. Wat die ingreep alvast niet is, is het opdrijven van de inspanningen om structureel hernieuwbare energie verder te ontwikkelen in ons land (wat niet wil zeggen dat er geen sociale tarieven nodig zijn). Een gemiste kans. Een stevige vergissing.