Flirten met de grenzen van onze planeet

Begin dit jaar verscheen een vernieuwd ‘Planetary Boundaries’ rapport. Je kan het rapport vergelijken met een grondig medisch onderzoek, maar dit keer zijn wetenschappers de dokters en de patiënt is onze planeet.

9 planetaire grenzen

Volgende gezondheidsindicatoren werden onderzocht:

1. Climate change (klimaatverandering)
2. Change in biosphere integrity (o.a. biodiversiteit)
3. Stratospheric ozone depletion (atmosferische ozon)
4. Ocean acidification (verzuring oceanen)
5. Biogeochemical flows (stikstof- en fosforkringloop)
6. Land-system change (landgebruik bv. ontbossing)
7. Freshwater use (zoetwatergebruik)
8. Atmospheric aerosol loading (aerosols in de atmosfeer)
9. Introduction of novel entities (chemische verontreiniging bv. radioactief materiaal of micro-plastics)

In 2009 bleek dat we reeds drie grenzen (klimaatverandering, biodiversiteit en de stikstof- en fosforkringloop) overschreden hadden en er werd toen reeds gewaarschuwd dat we ook met andere grenzen flirtten:

Our estimates indicate that humanity is approaching, moreover at a rapid pace, the boundaries for freshwater use and land-system change. (Also) ocean acidification boundary is at risk, (…).

Het internationale team van 18 wetenschappers publiceerde nu een update van het rapport in Science. Hun verdict? Er is geen verbetering. Erger nog, we hebben sinds 2009 een extra planetaire grens (landgebruik) overschreden.

“Elke grens die we overschrijden verhoogt de kans dat we de Aarde minder aangenaam om te wonen maken. Elke keer verhogen we de kans om armoede aan te pakken en verlagen we de levenskwaliteit voor iedereen, ook in het Westen.” zegt mede-onderzoeker Professor Will Steffen (Australian National University, Canberra).

Sinds het vorige rapport zijn twee categorieën hernoemd om ze een bredere invulling te geven. Biodiversiteit valt nu onder de ‘Integriteit van de Biosfeer’ om beter de impact van de mens erop te benadrukken. Ook chemische vervuiling wordt nu breder ingevuld met novel entities om ook nano-materialen en radioactief afval te bevatten.

Is er een positieve kant aan dit verhaal?

Hoewel het Planetary Boundaries 2.0 weinig goeds vertelt, geeft het volgens de auteurs ons wel de opportuniteit om er iets aan te doen.

“Planetaire grenzen leggen niet op hoe we als beschaving organiseren, maar helpen beslissingsmakers net door het definiëren van een veilige werkruimte voor de mensheid.” zegt co-author Katherine Richardson (University of Copenhagen). Een positieve boodschap die beleidsmakers oproept om rekening te houden met de grenzen van onze planeet.

Planetary boundaries op Ecopolis

Op 26 april neemt Katherine Richardson deel aan het klimaatdebat op Ecopolis. De kans dat politici niet tot een bindend klimaatakkoord komen in Parijs is reëel. Kan de samenleving een burgeragenda opstellen voor het klimaat? Richardson gaat in debat met Natalie Eggermont (Klimate Express), Serge de Gheldere (Klimaatzaak), Stefan Aykut (Franse politicoloog) en Alhadi Agabeldour Adam (Soedanese mensenrechtenactivist en schrijver).