Eerste Openstratendag in Antwerpen is roep om gezonde stadslucht

De ondraaglijke lichtheid van Antwerpen Shift noopt Recht op Lucht tot actie voor meer leefbare, gezonde en veilige straten.

Eerste Openstratendag in Antwerpen is roep om gezonde stadslucht
Actievoerders van Recht op Lucht. © Recht op Lucht

Voor het eerst wordt dit jaar de Openstratendag georganiseerd in Antwerpen. Meer dan 50 straten nemen er aan deel en zullen op zondag 17 september vrij zijn van verkeer en zo de kans bieden aan de bewoners om er eindelijk eens echt te genieten van hun eigen straat.

“Wat als… je nu eens voor één dag in jouw straat alles kon doen wat je wilde, zonder je zorgen te maken over het autoverkeer? Met je buren voor de deur rondhangen. Je kinderen veilig laten spelen. Eten en drinken of gewoon een beetje dagdromen? Het kan tijdens Openstratendag.” Dat is waar het tijdens Openstratendag om draait: bewoners die volop genieten van hun straat zonder zorgen om koning auto. De straten gaan letterlijk weer open voor de bewoners.

“We hebben ruim 50 deelnemende straten voor deze eerste editie”, zegt coördinator Inge Salden van de organisatie Recht op Lucht die achter het initiatief zit. “Dat is een mooi resultaat voor een eerste editie en houdt het ook voor ons nog overzichtelijk en zo kunnen we elke deelnemende straat ook echt goed ondersteunen om een leuke dag in elkaar te steken.”

Snakken naar leefbare straten

Het initiatief schaart zich in een traditie van de autoloze zondagen, Picnic The Streets en vele anderen. Heel wat Antwerpenaren lijken ernaar te snakken. “De autoloze zondag in Antwerpen is helemaal uitgehold en wordt georganiseerd in een beperkt gebied dat sowieso al autoluw is en waar bewoners heel makkelijk een uitzondering krijgen om er toch met de auto door te rijden. Dat zegt genoeg.” Autoloze zondag werd er dan ook omgedoopt tot Antwerpen Shift, uit schaamte wellicht.

“De autoloze zondag in Antwerpen is helemaal uitgehold.”

Recht op Lucht is een initiatief van Antwerpenaren die streven naar meer leefbare en gezonde straten. Voor de Openstratendag kreeg Recht op Lucht steun van het Fonds Gezonde Lucht van Greenpeace en Be Planet. Dat fonds kwam er nadat Greenpeace de Vlaamse overheid in gebreke stelde over de kwaliteit van de lucht en van de rechtbank gelijk kreeg. Greenpeace ontving voor elke dag dat een doeltreffend luchtkwaliteitsplan uitbleef, een dwangsom van 1000 euro/dag. Intussen is er een luchtplan maar dat schiet volgens Recht op Lucht nog steeds tekort. Met de opgespaarde dwangsommen werd het Fonds Gezonde Lucht opgericht om projecten te steunen die ijveren voor een betere luchtkwaliteit en een gezondere leefomgeving.

© Recht op Lucht

Streetcanyons

Is er dan een probleem met de lucht in Antwerpen. Ja zo blijkt uit een onderzoek van Recht op Lucht. Vrijwilligers volgden in 2021 de luchtkwaliteit op in 12 Antwerpse streetcanyons, smalle straten met hoge bebouwing en een hoge verkeersintensiteit. De luchtkwaliteit is in verschillende straten midden in de stad slechter dan op de Antwerpse Ring. Nergens wordt de gezondheidsnorm van de wereldgezondheidsorganisatie (WGO) voor NO2 gehaald (10 μg/m3). (De resultaten kan je inkijken op Github.) Recht op Lucht eist dan ook van de stad en Vlaanderen dat ze de gezondheid van de stadsbewoners beter beschermen.

“Het enige dat we vragen is dat wettelijk normen worden gerespecteerd en dat er gestreefd wordt naar meer leefkwaliteit. Verminderen van autoverkeer is daarbij cruciaal.”, aldus Inge Salden. “Daar is niks radicaal aan. Maar in Antwerpen word je dan snel weggezet als groene terrorist.”

Provincialisme en politiek opportunisme

Opvallend dat een metropool als Antwerpen aan zo veel provincialisme lijdt als het om de auto gaat. “Het is plat politiek opportunisme. Door zich af te zetten tegen groene ideeën, hopen de conservatieve partijen te blijven scoren”, zegt Inge. “Terwijl er internationaal een groeiende tendens is naar meer leefbare, veilige en gezonde steden, blijft Antwerpen ter plaatse trappelen. Er is geen visie. Meer dan de kiezer naar de mond praten, hoor je niet. Er gaan miljarden naar het Toekomstverbond/Oosterweel maar eenvoudige oplossingen voor leefbare straten in de stad blijken niet mogelijk te zijn. Er wordt hier en daar wel iets gedaan voor de fietser maar de auto mag letterlijk niets in de weg worden gelegd.”

“Terwijl er internationaal een groeiende tendens is naar meer leefbare, veilige en gezonde steden, blijft Antwerpen ter plaatse trappelen. Er is geen visie.”

Dat gaat ten koste van de gezondheid van de bewoners. Opvallend hoe vaak armere buurten het gelag betalen als het gaat om zwaar sluipverkeer. Ook in Antwerpen.

Meer info:

Openstratendag