Dringend: een marshallplan voor biodiversiteit

Geert Noels, een van de leidinggevende economen van ons land, droomt luidop van de herbebossing van Vlaanderen en pleit voor een samenwerking tussen N-VA en Groen. Gisteren liet Björn Rzoska weten dat een nieuwe Vlaamse regering best één winnaar in haar rangen telt. Een goed idee, maar eigenlijk moet elke regering - ongeacht uit welke partijen deze bestaat - de komende vijf jaar werk maken van vergroening.

Misschien is het nog steeds niet doorgedrongen, maar het gaat slecht met de biodiversiteit in Vlaanderen. Het overgrote deel van de Europese diersoorten verkeert in een matig ongunstige tot zeer ongunstige staat: 62 procent volgens cijfers uit 2019. Als we nu geen actie ondernemen, dan verdwijnen er heel wat soorten onherroepelijk uit Vlaanderen. Het gaat daarbij niet enkel om de soorten an sich, maar ook en vooral om hun leefgebieden die cruciaal zijn voor onze levenskwaliteit. Bovendien is het een misvatting dat we door die maatregelen sterk op comfort moeten inleveren. Deze gebieden staan in voor tal van vitale functies: zuivering van lucht, opslag van water, speelruimte voor kinderen, verkoeling enz.

Natuur is onze levensverzekering. Natuur is een deel van de oplossing voor uitdagingen op vlak van klimaat, gezondheid, te veel of te weinig water, maar ook voor onze economie. Natuur-gebaseerde oplossingen werken vaak beter, zijn duurzaam en doorgaans goedkoper op lange termijn. Niet alleen om ecologische, maar ook om economische en maatschappelijke redenen is er dus een grote nood aan natuur in Vlaanderen.

Robuuste Natuur

Niet alleen de overheid, maar iedereen kan zijn steentje bijdragen. Hierbij enkele concrete voorstellen voor drie niveaus: Vlaamse overheid, steden en gemeenten en voor elke Vlaming.

De Vlaamse regering moet nu echt grote bossen en natuurgebieden realiseren. Daarbij moeten de huidige gebieden eerst gevrijwaard worden. Oude bomen staan in voor heel wat ecosysteemdiensten die al te vaak verdwijnen. Waardevolle bosranden moet niet alleen in, maar vooral buiten onze huidige groengebieden voorzien worden. Faseer minder vruchtbare landbouwgronden uit en schrap slecht gelegen woonuitbreidingsgebieden. Stop het verder verkavelen van natuur- en landbouwgebieden met oude verkavelingsplannen. Ontwikkel in deze gebieden robuuste natuur die de longen en wateropslagplaatsen van de toekomst worden.

De volgende vereiste is de aaneenschakeling van onze natuur- en bosgebieden. Voer de plannen uit die in 1997 - meer dan twintig jaar geleden! - goedgekeurd zijn in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Wees creatief en schakel ook bedrijventerreinen, speelplaatsen en straten in als groene verbindingen. Dit komt onze natuur, maar ook onze levenskwaliteit ten goede. Heroriënteer het takenpakket van ambtenaren om na te gaan of bepaalde bomen gekapt mogen worden. Zo blijven er geen miljoenen euro's geparkeerd staan in het zogenaamde Boscompensatiefonds.

Betonstop

Elke Vlaamse stad of gemeente kan ook haar steentje bijdragen. Voer de betonstop versneld door, of begin ten minste met de heraanleg van bestaande parkeerterreinen en andere betonoppervlakten. Stop de aanleg van betonnen pleinen zoals het Operaplein in Antwerpen of het Rogierplein in Brussel. Plant bomen en struiken! Het klinkt eenvoudig, maar in de realiteit wil dit zeggen dat elk gemeentebestuur nu bomen en struiken moet bestellen om ze in het najaar te planten. Haal inspiratie uit Ethiopië, waar met hulp van iedereen, ook administraties, op één dag tijd meer dan 350 miljoen bomen werden geplant.

Ten slotte heeft elke Vlaming heel wat mogelijkheden in handen om de biodiversiteit in zijn straat of tuin te verhogen. Het openbaar domein wordt gedomineerd door auto's die 95 procent van de tijd stil staan. Eis de straat terug op en zet druk op je gemeentebestuur om parkeerplaatsen op te heffen en te vervangen door kwaliteitsvol groen. Voorzie in je eigen tuin meer plaats voor streekeigen planten, de dieren komen dan vanzelf. Eén van de beste tips laat zich samenvatten in een eenvoudige slogan: “Weg met het gazon!” Net zoals de buxus, vergt het onderhoud van een gazon veel tijd, geld en inspanning. Doorbreek de ingebakken mentaliteit en laat de volgende keer alvast een deel van je gras groeien.

Beste politici, de komende vijf jaar worden cruciaal voor de overlevingskansen van heel wat soorten, maar ook voor de leefbaarheid van ons land. Er doet zich nú een unieke kans voor om een regering op de been te brengen met concrete beleidsbeslissingen waarin elke Vlaming zich kan terugvinden. Ga voor een positief en wervend project met nadruk op wat de mensen zullen winnen in plaats van verliezen. Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel uit Nederland kan als inspiratie dienen. Beste mensen, stop met zeuren over de politiek als u zelf niets doet: start gewoon uw eigen project!