De groei van de luchtvaart: meer dan een fait divers
Geen vliegschaamte maar treintrots.
‘Laten we doorgaan met de luchtvaart verder te laten groeien, het klimaatprobleem is niet onze fout of we lossen het later wel op!’ Het was zowat de samenvattende teneur van verschillende berichten die vorige week in de media verschenen. Die berichten leken een beetje tussen de plooien van de actualiteit te vallen - alsof het om faits divers ging, om weetjes waar we verder niets mee hoeven aan te vangen, om bladvulling desnoods. Think again!
Gelukkig maar dat De Ideale Wereld tenminste nog voor wat hilariteit zorgde over één van die nieuwsfeitjes: vanaf 9 september vliegt het kersverse Air Antwerp op weekdagen drie maal heen en weer naar Londen. Daarnaast lazen we in de krant ook dat Egis, de uitbater van de luchthaven van Antwerpen, concrete onderhandelingen voert om verbindingen in te leggen naar verschillende andere bestemmingen in Engeland, Duitsland en Zwitserland. Enkele dagen eerder had de ceo van TUI op VRTnws in een onduidelijk en weinig geloofwaardig verhaal nog gepleit voor minder vliegtuigen om de klimaatdoelstellingen te halen.
Ook het mantra ‘versnelde vergroening van de luchtvaart’ werd nog eens bovengehaald. Over hoe die vergroening dan precies moet gebeuren, bleef de CEO erg vaag - het is ondertussen wel al duidelijk dat groen vliegen op korte en middellange termijn een totale illusie is.
Afgelopen vrijdag kwam KLM dan weer met het nieuws dat ze één van de vijf vluchten per dag van Amsterdam naar Brussel schrappen en vervangen door een rit met de Thalys. Duurzaam, noemt KLM dat onomwonden, maar de maatschappij is niet te beroerd toe te geven dat de vrijgekomen luchthavencapaciteit gewoon gebruikt zal worden voor langeafstandsvluchten.
Business as usual
Laat het heel duidelijk zijn: als je de verschillende berichten van vorige week naast elkaar legt, zijn het allesbehalve faits divers. Het grotere plaatje wordt snel duidelijk. Nog maar eens bleek hoe weinig overheid, bedrijfsleven en publieke opinie doordrongen zijn van de urgente noodzaak om écht werk te maken van de klimaattransitie. Alles ademt business as usual, en daar kunnen wat mooie praatjes van de luchtvaartceo’s niets aan veranderen.
Integendeel: hun arrogantie is stuitend, hun gespletenheid schaamteloos. Maar als klimaatbeweging moeten we de hand ook in eigen boezem durven steken: concrete, behapbare nieuwsfeiten moeten we veel meer aangrijpen om momentum te creëren - om de keuze tussen business as usual of een klimaattransitie concreet te maken. Vorige week hebben we misschien kansen laten liggen om verschillende betrokkenen tot de orde te roepen en op hun zware verantwoordelijkheid te wijzen. Er mocht best wel wat meer reuring, ophef en consternatie zijn!
Met vliegschaamte en schuldgevoel kunnen we niets, we gaan volop voor treintrots.
De luchthaven van Antwerpen is vooral een zakenluchthaven. Reden te meer om in actie te schieten tegen de nieuwe verbindingen en de geplande uitbreidingen. Waar waren de actievoerders (ik ben er zelf één) om tijdens het vertrek van de eerste vlucht van Air Antwerp naar Londen stevig kabaal te maken? Ik was er zelf ook niet dus ik heb mooi praten, maar ik heb ze eerlijk gezegd gemist!
De frequent flyers van Deurne mogen we wat mij betreft gerust op een andere manier aanspreken dan de occasionele vakantiereiziger. Voor die laatste willen we met Zomer Zonder Vliegen een onveranderlijk positief verhaal brengen over anders reizen, bewuster reizen, en ja, soms dichter bij huis reizen. Met vliegschaamte en schuldgevoel kunnen we niets, we gaan volop voor treintrots.
Maar wat met de zakenreizigers? Misschien moeten we hen nét wel opzadelen met een milde portie vliegschaamte? Die captains of society, zouden die zich net niet het meest bewust moeten zijn van het klimaatprobleem en er dan ook naar handelen? We moeten niet bang zijn hen op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en voorbeeldfunctie te wijzen. Zelfs al zou het iets meer tijd kosten om met de trein naar de Engelse hoofdstad te gaan, dan nog is dat echt geen argument om voor een vliegreis te kiezen. Of kan je op een Fokkervliegtuig van 30 jaar oud zo veel comfortabeler werken dan op de Eurostar?
Dit beleid valt niet uit te leggen
Als klimaatbeweging moeten we nieuwsberichten als die over Air Antwerp en de uitbreiding van luchthaven van Deurne volop aangrijpen om pertinente vragen te stellen, om op de absurditeit van economische beslissingen te wijzen en om een vuist te maken tegen het politieke beleid dat die beslissingen faciliteert. Met haar satirische aanpak sloeg De Ideale Wereld de nagel op de kop: enerzijds lage emissiezones invoeren en anderzijds de meest klimaatonvriendelijke transportmodus verder laten groeien, hoe leg je dat eigenlijk uit? Wat voor beleid is dat eigenlijk? Simpel: dat kan je niet uitleggen en het is geen beleid.
De luchtvaart terugbrengen binnen de grenzen van een leefbare planeet, dat is waar we dringend werk van moeten maken. De verschillende mediaberichten vorige week tonen jammer genoeg aan dat het ons nog steeds niet menens is!
Tot slot: het haalde enkel de lokale media, maar er was toch ook nog positief nieuws van verzet in’t Stad te rapen vorige week: een aantal Antwerpse burgerbewegingen dienden klacht in tegen een eerdere illegale uitbreiding van de startbaan van Deurne. Wordt vervolgd!
Deze blog verscheen eerder op www.zomerzondervliegen.be