BIVV, stop blaming the victim!
Het BIVV trekt aan de alarmbel. Spijtig genoeg aan de verkeerde bel.
Net vandaag, op autoloze zondag en aan het einde van de week van de mobiliteit, geraakten de nieuwe verkeerscijfers bekend. En die waren niet positief. In het bijzonder gaat de veiligheid van de fietser in Vlaanderen sterk achteruit. Het aantal fietsongevallen steeg met 23% in de eerste zes maanden van dit jaar. Dat zijn 3.831 ongevallen waarbij 3.935 slachtoffers vielen, onder wie 25 dodelijke. En de spijtige trend zet zich verder dit najaar. Het BIVV trekt dan ook terecht aan de alarmbel. Spijtig genoeg iets te vaak aan de verkeerde bel.
Zo rapporteerde het BIVV in juni 2014 dat fietsen naar school 63 keer gevaarlijker is dan met de auto gebracht te worden. Eerder deze maand kwam de boodschap dat een verhoogd aantal fietsdoden te wijten is aan het weer (goed of slecht, beide zijn van toepassing). En vandaag is er een nieuwe oorzaak ontdekt_ de elektrische fiets.
In een driedelige reeks bekeken we in juni de wijze waarop het BIVV omgaat met verkeersstatistiek. De conclusies van toen blijken nog altijd even relevant. Sterker nog, men gaat resoluut verder met deze aanpak.
De rode draad in het verhaal luidt steeds als volgt_ de slachtoffers, en zeer zelden andere betrokken partijen, staan centraal. Dit zorgt voor een bijzonder eenzijdige invulling van het woord risico. Men onderzoekt en becijfert enkel het risico dat je slachtoffer wordt van een ongeval. Nooit zal men berekenen wat het risico is dat je een ongeval veroorzaakt, altijd wat de kans is dat je het slachtoffer wordt.
Vanuit deze optiek wordt je verkeersveiligheidsverhaal automatisch disproportioneel verengd naar zwakkere weggebruikers (fietsers en voetgangers). Zij halen de kranten. Zij zijn de gekende parameter in het verhaal. Als gevolg is elk verklaring/advies dat het BIVV de wereld instuurt, impliciet gericht naar de slachtoffers (fietsers en voetgangers) en zelden naar andere partijen bijvoorbeeld autobestuurders of de overheid.
ertrekkende vanuit deze optiek vraag ik om even met me mee te lezen in de krant van vandaag (Het Nieuwsblad 21/09/’14):
Een aantal oorzaken voor die stijging is duidelijk. ‘Zo heeft het in de eerste zes maanden van 2014 zo goed als niet gesneeuwd, en dan wordt er vaker gefietst’, zegt Genoe. Maar wellicht is er meer aan de hand, en dus kijkt het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) in de richting van de elektrische fietsen. Die zijn erg populair, maar sneller en moeilijker te besturen dan traditionele fietsen.
Voor zijn nieuwe onderzoek schakelt het BIVV 65-plussers in. Niet toevallig_ zij hebben meer kans op een ongeval als zwakke weggebruiker. Ze zullen twee keer hetzelfde parcours van 3,4 kilometer afleggen door de straten van Brussel_ één keer met een gewone fiets, één keer met een elektrische. De senioren leggen telkens 3,4 kilometer af. Een camera filmt alles in detail en technologie op de fiets meet hoe snel ze gemiddeld rijden, of ze erin slagen hun evenwicht te behouden en hoe groot de fysieke belasting is.
Je zou bijna denken dat 65-plussers met een e-fiets op een zonnige dag moordmachines zijn die eerst aan een grondig onderzoek moeten onderworpen worden voor ze op de baan mogen. Beste BIVV, stop met het ‘blaming the victim’-verhaaltje. Tijd om op zoek te gaan naar de echte oorzaak van de fietsonveiligheid in Vlaanderen. En geloof me vrij … dat is niet het goede of slechte weer. Want met die verklaring gaan we nooit aan zero verkeersdoden geraken.