Al Gore en Nic Balthazar liegen
Not.
Zowel in ‘An Inconvenient Truth’ als in ‘Klimaatbetoog’ wordt een grafiek gebruikt die zou moeten bewijzen dat wanneer CO2 in de atmosfeer stijgt de temperatuur stijgt. De iconische grafiek is gebaseerd op data verkregen uit ijsboringen in Antarctica. Er is duidelijk te zien dat temperatuur en CO2 hetzelfde grillige patroon volgen. Het lijkt dus wel dat beiden een invloed op elkaar hebben, er is een correlatie. Maar als je meer in detail kijkt dan zie je dat eerst de temperatuur stijgt en pas daarna het CO2 in de atmosfeer stijgt. CO2 stijgt pas 600 tot 1000 jaar na de temperatuurstijging. Dus temperatuurstijging veroorzaakt hogere CO2 in de atmosfeer en niet andersom. Nic en Al liegen.
Deze redenering komt terug in de documentaire ‘The Great Global Warming Swindle’ uit 2007 en de redenering dat eerst de temperatuur stijgt en daarna pas het CO2 is voor de makers van de docu het ultieme bewijs dat Gore en Balthazar liegen en heel die klimaatopwarming een grote ‘zwendel’ is. Tijd voor een woordje uitleg en neen Nic en Al liegen niet.
Vonken en vuur.
‘Veroorzaakt vuur vonken?’ of ‘veroorzaken vonken vuur?’. Beide stellingen zijn waar. ‘Veroorzaakt een hogere temperatuur meer CO2?’ of ‘veroorzaakt meer CO2 een hogere temperatuur?’. Beide stellingen zijn waar. De klimaatontkenners uit de film maken gebruik van een drogreden, een vals dilemma, om verwarring te zaaien over klimaatopwarming. Dit is dan ook de korte uitleg maar als weer meer in detail gaan kijken zullen we de rol van CO2 op ons klimaat nog beter kunnen begrijpen.
De dans rond de Zon.
Onze planeet volgt niet steeds hetzelfde traject rond de zon en onze Aarde wiegelt ook al eens zoals een tol dat doet. Dat maakt dat er periodes zijn waar de noordelijke hemisfeer een beetje weg gedraaid is van de zon en het kouder wordt. De ‘dans rond de zon’ noemen we de Milancovitch cycli en geven afwisselend een ijstijd of een warmere interglaciale periode zoals nu. Maar dat beetje meer of minder zon op de planeet is op zich niet voldoende om de grote temperatuurverschillen tussen een ijstijd en vandaag te verklaren. Buiten de 'zonnedans' zijn er andere processen die bijdragen aan het kouder of warmer maken van het klimaat.
Wanneer de planeet uit een ijstijd komt omdat de noordelijke helft meer zonne-energie ontvangt dan stijgt eerst de temperatuur. Daardoor begint het ijs te smelten en wordt er minder zonlicht weerkaatst maar geabsorbeerd door het donkere oceaanwater of vrijgekomen landmassa. Daardoor stijgt de temperatuur steeds meer en smelt er steeds meer ijs. Dit is een van de feedbacks die de opwarming veroorzaakt door ‘meer zon’ te versterken (albedo feedback).
CO2
Net zoals een ijskoud blikje cola veel CO2 bevat zit er ook veel meer CO2 opgelost in het koude oceaanwater van de ijstijd. En net zoals een warm blikje cola gaat het steeds warmere oceaanwater CO2 afgeven aan de atmosfeer. Ook de permanent bevroren bodems (permafrost) die nu ijsvrij zijn en opwarmen beginnen te ontdooien en organisch materiaal wordt door bacteriën afgebroken. Bij dat afbraakproces komen de broeikasgassen methaan en CO2 vrij. Hierdoor wordt het steeds warmer en hoe warmer hoe meer broeikasgassen er in de atmosfeer komen. Ook weer een feedbackproces.
Samengevat: We krijgen een beetje meer zon in de noordelijke hemisfeer door de Milancovitch cyclus en de temperatuur stijgt een beetje. Dat geeft minder ijs zodat er nog meer opwarming is. Het ontgassen van de oceaan en het smelten van permafrost veroorzaken een ‘uitstoot’ van broeikasgassen zoals CH4 en CO2 waardoor het nog warmer wordt.
Uiteindelijk zorgt vooral CO2 in de atmosfeer dat heel de planeet gaat opwarmen (global warming) en dat signaal is dan uiteindelijk terug te vinden in het ijs helemaal aan de andere kant van de planeet, in ijskernen op Antarctica.
Warmtetransport verstoord.
Door al dat smeltwater dat in het noorden in de oceaan vloeit, wordt de oceaanstroming verstoord. Die immense onderwater transportband wordt aangedreven door het verschil in densiteit tussen watermassa’s (koud zout versus warm zoet). Het zoet smeltwater van het landijs in het noorden laat die onderwaterpomp daar stilvallen. Hierdoor kan het op Groenland terug afkoelen terwijl het op Antarctica sterker gaat opwarmen omdat het opgewarmde water meer naar daar wordt afgeleid door die verstoring.
In de ijskernen op Antarctica is dat duidelijk te zien: de opwarming gaat daar sneller dan de op de rest van de planeet. Dat is dan ‘gefundenes fressen’ voor klimaatontkenners om heel de complexe interactie tussen Milancovitch cycli en feedback processen van de hand te doen als ‘een grote zwendel’. Uiteindelijk komt er een nieuw evenwicht, het CO2 in de atmosfeer stabiliseert op 280ppm (zoals het de afgelopen 800.000 jaar deed in die dans rond de zon), het ijs stopt met smelten en heeft nieuwe grenzen net zoals de permafrost en de oceaanstroming herstelt zich na de plotse influx van zoet water.
Vandaag.
Vandaag zit er 416ppm CO2 in de atmosfeer. Dat is heel ver buiten de bandbreedte van 180ppm-280ppm van respectievelijk ijstijden en interglacialen. Er worden vandaag nieuwe grenzen opgezocht die ver buiten de comfortzone van de menselijke beschaving liggen. Dezelfde processen uit het verleden zijn vandaag in werking: minder noordpoolzee-ijs, warmer oceaanwater dat minder CO2 kan oplossen, verstoring van de oceaanstroming ten zuiden van Groenland door het smeltwater en de planeet die in een nooit gezien tempo opwarmt door de steeds hogere CO2-waarden in de atmosfeer. Permafrost begint te smelten en koraalriffen verbleken. Gletsjers trekken zich terug en de rivieren die ze voeden komen droog te staan.
Gisteren kwam de ‘droogtecommissie’ samen. “Geen nieuwe maatregelen nodig” was het besluit. Misschien is het “An Inconvenient Truth” maar ik zou toch een “Klimaatbetoog” willen houden om onmiddellijk te stoppen met extra CO2 in de atmosfeer te dumpen om de droogte en ander onheil te voorkomen. Dat was ook de boodschap van Al Gore en Nic Balthazar toen ze in hun presentatie met de data uit de ijsboringen uit Antarctica de link tussen temperatuur en CO2 voor het brede publiek kenbaar maakten.
Vandaag zijn er nog steeds lui die klimaatopwarming trachten te minimaliseren. Ze gebruiken koosnaampjes zoals ‘Doemdenkers’ en ‘Alarmisten’ tegen mensen die trachten te waarschuwen dat CO2 de wereld onherkenbaar kan doen veranderen. Zoals 180ppm een ijstijd bracht en 280ppm het milde klimaat vandaag dat we kwijt dreigen te geraken bij 416ppm CO2.
“The fact that relatively small changes in external forcings can drive such a large planetary response during ice ages should serve as a cautionary example. This is because human emissions of CO2 and other greenhouse gases push the Earth further out of the range of climate conditions that have characterised the past few million years.”